Co powoduje powstanie monopolów rynkowych?

Przyczyny powstania monopolów mogą być liczne i różnorodne. Do najbardziej powszechnych należy całkowita kontrola przez przedsiębiorstwo zasobów lub czynników niezbędnych do produkcji dobra lub usługi. W ten sposób dostęp do tych czynników jest ograniczony do innych przedsiębiorstw lub podmiotów produkcyjnych. Sytuacja ta spowodowana jest udzielaniem przez państwo patentów i zezwoleń na eksploatację określonych zasobów niezbędnych do produkcji na czas nieokreślony lub określony jednemu przedsiębiorstwu.

Gdy firma posiada wyraźną przewagę technologiczną, odgrywa to również fundamentalną rolę i w znacznym stopniu przyczynia się do powstania monopolu. Dzięki temu wyprzedza swoich konkurentów, a nawet może ich wyprzeć z rynku, gdyż nie posiadają oni niezbędnych zasobów, aby konkurować z ich propozycją handlową. Ponadto wpływ na to mogą mieć cechy niektórych towarów lub usług, w których produkcja jest tańsza dla jednego przedsiębiorstwa (monopol naturalny).

Jak monopole wpływają na gospodarkę?

Monopole w gospodarce generują nieefektywność i nierówności społeczne. Obie koncepcje są złe, bo skazują ludzi na monopolistyczny wyzysk i zacofanie gospodarcze. Ponadto dają one dużą siłę rynkową pewnemu sektorowi gospodarki, zarówno w skali krajowej, jak i międzynarodowej. Taka sytuacja może zablokować rozwój wielu start-upów, a także zahamować wzrost gospodarczy, innowacje i inwestycje. W niektórych przypadkach, zgodnie z informacjami z portalu o inwestycjach na giełdzie http://www.nasdaq.pl może to doprowadzić do kryzysu gospodarczego na niektórych rynkach.

Z drugiej strony niektórzy twierdzą, że monopole są również korzystne i mogą mieć pozytywny wpływ na gospodarkę. Argument ten opiera się na tym, że firmom o wysokiej rentowności łatwiej jest zainwestować więcej środków w badania i rozwój. Dzięki temu możliwe jest konkurowanie na rynkach międzynarodowych ze względu na dużą koncentrację zasobów gospodarczych, technologii i wykwalifikowanych specjalistów. Ponadto taka koncentracja zasobów i ich wysoka rentowność umożliwia firmom prowadzenie niezależnych badań i innowacji oraz przyspieszenie postępu technicznego w niektórych dziedzinach.